Een woning, bedrijf of monument wordt beschouwd als zonevreemd wanneer het ‘volgens het geldende plan niet in de juiste bestemming ligt’. Die geldende plannen zijn de gewestplannen, de bijzondere plannen van aanleg en de ruimtelijke uitvoeringsplannen.

De plannen werden en worden door de overheid opgemaakt en verdelen het Vlaamse grondgebied ruwweg op in woongebieden, agrarische gebieden, industriegebieden en recreatiegebieden. Die gebieden geven aan waar je met een bepaalde activiteit best gevestigd bent. Landbouwbedrijven kunnen zich best vestigen in agrarisch gebied, milieubelastende industrieën in industriegebied, en woonfuncties horen bij voorkeur thuis in woongebied. Er zijn echter wel nog een aantal verfijningen van deze hoofdgebieden en regiogebonden nuances.

Zonevreemd ≠ illegaal

In de jaren ’90 was er in de pers dikwijls sprake van de afbraak van illegale woningen. Toen ontstond er verwarring tussen zonevreemde en illegale woningen. Deze twee begrippen betekenen echter niet hetzelfde. Illegale woningen en constructies zijn namelijk gebouwen zonder stedenbouwkundige vergunning. Legale zonevreemde woningen zijn woningen die dan wel in een ander gebied liggen dan waar ze idealiter thuishoren, maar die wel stedenbouwkundig vergund zijn.

Zonevreemd in de praktijk

Een voorbeeld ter verduidelijking: Een landbouwer woont met zijn gezin op een boerderij in agrarisch gebied. Hij is landbouwer in hoofdberoep en baat op de boerderij landbouwactiviteiten uit. Na jaren hij het bedrijf te verkopen.  Een jong koppel koopt de boerderij over om er te wonen en een aantal paarden te houden. Ze zijn echter geen landbouwer in hoofdberoep. De boerderij wordt bijgevolg zonevreemd, want de landbouwfunctie wordt niet meer uitgeoefend. Het jonge koppel kan perfect blijven wonen op de boerderij, maar mag het woongedeelte niet verbouwen of uitbreiden. Wanneer ze een B&B willen installeren in de stallen, kunnen zij hiervoor een functiewijziging aanvragen. Een nieuw gebouw zetten is echter niet toegestaan vermits zonevreemde volume-uitbreidingen uitgesloten zijn.

Altijd goed bevragen en informeren

Wanneer u zulke plannen hebt, informeer uzelf dan altijd heel goed vooraf! Lokaal kunnen er immers nog andere reglementeringen gelden, die de mogelijkheden toch weer beperken. Wanneer u van plan bent een bestaand onroerend goed te kopen, ga dan ook altijd goed na of alles wel degelijk vergund is.