De rechtstreekse tegenhanger van de planbaten is de planschade. Planschade is de schade die de eigenaar van een bebouwbare grond ondervindt als zijn grond door een bestemmingswijziging, op basis van een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP), niet meer bebouwbaar of verkavelbaar is.

De eigenaar heeft dan recht op een planschadevergoeding als binnen de vijf jaar na de bestemmingswijziging:

• de grond wordt verkocht of ingebracht in een vennootschap
• een stedenbouwkundige vergunning wordt geweigerd
• een negatief stedenbouwkundig attest wordt afgeleverd