Het voorkooprecht of recht van voorkoop is een wettelijke voorrangsregel om een stuk grond of gebouw te kopen. De houder van zo’n voorkooprecht kan een huurder zijn, maar eveneens een openbare instelling of sociale huisvestingsmaatschappij. Een houder met een voorkooprecht heeft het recht om een bepaald goed te kopen tegen dezelfde prijs en voorwaarden als een kandidaat-koper.

Er is echter een verschil tussen een conventioneel voorkooprecht en een wettelijk voorkooprecht.

Een conventioneel voorkooprecht vloeit uit een contractuele afspraak tussen twee partijen. Zo kan een huurder bijvoorbeeld voor een voorkooprecht bedingen in het kader van een handelshuurcontract. Als de eigenaar een kandidaat vindt om het pand te kopen, mag de huurder het aan dezelfde voorwaarden aankopen. Zo kan hij of zij de verderzetting van zijn handelsactiviteit veiligstellen.

Een wettelijk voorkooprecht bestaat ook. In dat geval duidt de wetgever bepaalde personen of overheden aan als begunstigde van het voorkooprecht. Een klassiek voorbeeld is iemand die een grond pacht. Er zijn echter ook wettelijke voorkooprechten in functie van natuurbehoud, leegstandbestrijding of ruimtelijke ordening.